تفسیر قرآن

اخلاص در فرهنگ قرآنی (قسمت اول)

اخلاص آن است كه كارى صد در صد براى خدا باشد. تا آنجا كه حتّى اگر يك درصد و يا كمتر از آن هم براى غير خدا باشد، عبادت باطل و يا مورد اشكال است.
* اگر مكان نماز را براى غير خدا انتخاب كنيم، مثلاً در جايى بايستيم كه مردم ما را ببينند و يا دوربين ما را نشان دهد.
* اگر زمان عبادت را براى غير خدا انتخاب كنيم، مثلاً نماز را در اوّل وقت بخوانيم تا توجّه مردم را به خود جلب كنيم.
* اگر شكل و قيافه اى كه در آن نماز مى خوانيم، براى غير خدا باشد، مثلاً عبايى به دوش بگيريم، گردنى كج كنيم، در صداى خود تغييرى بدهيم و هدفى جز رضاى خدا داشته باشيم، در همه اين موارد، نماز باطل است و به خاطر رياكارى، گناه هم كرده ايم.
به بيانى ديگر، اخلاص آن است كه تمايلات و خواسته هاى نفسانى، طاغوت ها و گرايش هاى سياسى و خواسته هاى اين و آن را در نظر نگيريم، بلكه انگيزه ما تنها يك چيز باشد و آن اطاعت از فرمان خدا و انجام وظيفه.
براستى رسيدن به اخلاص جز با امداد الهى امكان ندارد. قرآن در آيه 32 سوره لقمان مى فرمايد: هنگامى كه موجى همچون ابرها آنان را فراگيرد، خدا را خالصانه مى خوانند؛ امّا زمانى كه آنان را به خشكى نجات داد، (تنها) بعضى راه اعتدال را پيش مى گيرند (وبه ايمان خود وفادار مى مانند).
راه هاى كسب اخلاص
1. توجّه به علم و قدرت خداوند.
اگر بدانيم تمام عزّت ها، قدرت ها، رزق و روزى ها به دست اوست، هرگز براى كسب عزّت، قدرت و روزى به سراغ غير او نمى رويم.
اگر توجّه داشته باشيم كه با اراده خداوند، موجودات خلق مى شوند و با اراده او، همه چيز محو مى شود. اگر بدانيم او هم سبب ساز است هم سبب سوز، يعنى درخت خشك را سبب خرماى تازه براى حضرت مريم قرار مى دهد و آتشى را كه سبب سوزاندن است، براى حضرت ابراهيم گلستان مى كند، به غير او متوسّل نمى شويم.
صدها آيه و داستان در قرآن، مردم را به قدرت نمايى خداوند دعوت كرده تا شايد مردم دست از غير او بكشند و خالصانه به سوى او بروند.
2. توجّه به بركات اخلاص.
انسان مخلص تنها يك هدف دارد و آن رضاى خداست و كسى كه هدفش تنها رضاى خدا باشد، نظرى به تشويق اين و آن ندارد، از ملامت ها نمى ترسد، از تنهايى هراسى ندارد، در راهش عقب نشينى نمى كند، هرگز پشيمان نمى شود، به خاطر بى اعتنايى مردم، عقده اى نمى شود، يأس در او راه ندارد، در پيمودن راه حقّ كارى به اكثريّت و اقليّت ندارد.
قرآن مى فرمايد: رزمندگان مخلص باكى ندارند كه دشمن خدا را بكشند، يا در راه خدا شهيد شوند. امام حسين عليه السلام در آستانه سفر به كربلا فرمود: ما به كربلا مى رويم، خواه شهيد شويم، خواه پيروز، هدف انجام تكليف است.